Zahriddin Muhammad Bobur sara g’azallari to’plami

Zahiriddin Muhammad Bobur G’azallari to’plami. Zahiriddin Muhammad Bobur adabiyotimiz tarixidagi takrorlanmas siymolardan biridir. Ushbu to’plamda Zahiriddin Muhammad Boburning sara g’azallari o’rin olgan marhamat.

Mushkuldur radifli g‘azali

Agarchi sensizin sabr aylamak, ey yor, mushkuldur,
Sening birla chiqishmoqlik dag’i bisyor mushkuldur.

Mizojing nozik-u sen tund, men bir beadab telba,
Sanga holimni qilmoq, ey pari, izhor mushkuldur.

Ne osig’ nola-u faryod xobolud baxtimdin,
Bir unlar birla chun qilmoq ani bedor mushkuldur.

Manga osondurur bo‘lsa, agar yuz ming tuman dushman,
Vale bo‘lmoq jahonda, ey ko‘ngul, beyor mushkuldur.

Visolinkim tilarsen nozini xush tortg’il, Bobur,
Ki olam bog’ida topmoq guli bexor mushkuldur.

Lola g’azali.

Xating aro uzoring sabza ichinda lola,
Ul chashmi purxumoring loladag’i g’azola.

Barcha parilar, ey jon, girdingda zoru hayron,
Go’yo erur namoyon oy tegrasida hola.

Lola, lola
Mehru vafoni, ey yor, ko’p ko’rdi sendin ag’yor,
Jabru jafoni bisyor qilding manga havola.

Hajringda, ey pariro’, ko’zumdin uchti uyqu,
Har kecha tongg’a tegru ishimdur ohu nola.

Yuz safhasinda xatlar yoshdinki,
har taraf bor, har taraf bor, Ishqingda Bobur aylar bu nam yuz risola.

Barcha parilar, ey jon, girdingda zoru hayron,
Go’yo erur namoyon oy tegrasida hola. Lola, lola

Topmadim

Jonimdin o’zga yori vafodor topmadim,
Ko’nglumdin o’zga mahrami asror topmadim.
Jonimdin o’zga jonni dilafkor ko’rmadim,
Ko’nglum kibi ko’ngulni giriftor topmadim.
Usruk ko’ziga toki ko’ngul bo’ldi mubtalo,
Hargiz bu telbani yana hushyor topmadim.
Nochor furqati bila xo’y etmisham, netay,
Chun vaslig’a o’zumni sazovor topmadim.
Bore boray eshigiga bu navbat, ey ko’ngul,
Nechaki borib eshigiga bor topmadim.
Bobur, o’zungni o’rgatako’r yorsizki, men
Istab jahonni muncha qilib yor topmadim.

Yaxshilig‘

Kim ko’rubtur, ey ko’ngul, ahli jahondin yaxshilig’,
Kimki ondin yaxshi yo’q, ko’z tutma ondin yaxshilig’.
Bu zamonni nafi qilsam ayb qilma, ey rafiq,
Ko’rmadim hargiz, netayin, bu zamondin yaxshilig’.
Dilrabolardin yomonliq keldi mahzun ko’ngluma,
Kelmadi jonimg’a hech oromi jondin yaxshilig’.
Ey ko’ngul, chun yaxshidin ko’rdung yomonlig’ asru ko’p,
Emdi ko’z tutmoq ne ya’ni har yomondin yaxshilig’.
Bori elga yaxhshilig’ qilg’ilki, mundin yaxshi yo’q
Kim, degaylar dahr aro qoldi falondin yaxshilig’.
Yaxshilig’ ahli jahonda istama Bobur kibi,
Kim ko’rubtur, ey ko’ngul, ahli jahondin yaxshilig’.

Mavzuga doir:
 Zahiriddin Muhammad Bobur hayoti va ijodi haqida batafsil ma’lumotlar.

Ko’rgamen

Ne vafo umrumda ul jonu jahondin ko’rgamen,
Kim vafo jondin ko’rubdurkim, men ondin ko’rgamen.
Ko’z yo’lidin ul sari husnun nazar aylar edim,
Qon yoshim ul yo’lni tutti, emdi qondin ko’rgamen.
Yorab, ul kun shum toli’din manga bo’lg’aymukim
Jonima orom ul oromi jondin ko’rgamen.
Ko’z ko’rar, lekin solur meni balog’a bu ko’ngul,
Bu baloni necha chashmi xunfishondin ko’rgamen.
Bartaraf qilg’il vafo istarni eldin, Boburo,
Ul g’alatdurkim, vafo ahli jahondin ko’rgamen.

Topilmas

Sendek menga bir yori jafokor topilmas,
Mendek senga bir zori vafodor topilmas.
Bu shaklu shamoyil bila xud huru pariy sen
Kim, jinsi bashar ichra bu miqdor topilmas.
Ag’yor ko’z ollidaku ul yor ayon yo’q,
G’amxore ko’ngul ichrayu g’amxor topilmas.
Ey gul, meni zor etmaki, husnung chamanida
Ko’zni yumub ochquncha bu gulzor topilmas.
Bobur, seni chun yor dedi, yorlig’ etgil,
Olamda kishiga yo’q esa yor topilmas.

G‘ofil o’lma

G’ofil o‘lma ey soqiy, gul chog’in g’animat tut!
Vaqti aysh erur boqiy ol chag’ir, ketur, bot tut!

Bu nasihatim ongla, ne bilur kishi yongla,
Ne bo‘lur ekin tongla, sen bu kun g’animat tut!

G‘ofil o‘lma davlatda o’zni solma mehnatda,
Tangri berur albatta, davlat ista, himmat tut!

Xush turur visoli yor, anda bo‘masa dayyor,
Bo‘sa, vasl beag’yor davlat-u saodat tut!

G’am cheriki behaddur, chorasi budur, Bobur,
Bodani ko‘mak keltur, jomni himoyat tut!

Soching

Ko’ngulga bo’ldi ajoyib balo qaro soching,
Shikasta ko’ngluma ermish qaro balo soching.
Muyassar o’ldi junun mulki, ey junun ahli,
Nisori ashkni emdi bu kun mango soching.
Soching shikastida bordur shikasta ko’ngullar,
Ko’ngullar ochilur, ochilsa ul qaro soching.
Ochildi ko’ngli, chu ochting sochingni, Boburning,
Ne ayb, agar desa dilbandu dilkusho soching.

Bahor ayyomidur

Bahor ayyomidur dog’i yigitlikning avonidur,
Ketur soqiy, sharobi nobkim — ishrat zamonidur.

Gahi sahro uzori lola shaklidin erur gulgun,
Gahi sahni chaman gul chehrasidin arg’uvonidur.

Yana sahni chaman bo‘ldi munaqqash rangi gullardin,
Magarkim sunning naqqoshig’a rang imtihonidur.

Yuzung, ey sarv, jonim gulshanining toza gulzori,
Qading, ey gul, hayotim bog’ining sarvi ravonidur.

Ne yerda bo‘lsang, ey gul, andadur chun joni Boburning,
G’aribingg’a tarahhum aylagilkim, andi jonidur.

Bobur «Yana» radifli g‘azali.

* * *
Jonima oʻt soldi ul ruxsorayi zebo yana,
Koʻngluma ul zulf boʻldi moyayi savdo yana.

Koʻrsatib ruxsoru zulfin ul pariy paykar manga,
Jonu koʻnglumni qilibdur volavu shaydo yana.

Yor koʻyindagi tom sensen manga pushti panoh,
Soyayi lutfungni sol, chun sanga keldim to yana.

Shodliqniyu farogʻatni qoʻyub oshiq boʻlib,
Mehnatu gʻamni qilibmen oʻzuma paydo yana.

Yorgʻa qulmen degach Boburni rasvo ayladi,
Tengri mendek bandasini qilmasun rasvo yana.

Fardlar

Holimni sanga aytib, xajr o’tig’a o’rtondim,
Ey yor, yamon k’ildim, har neki dedim — yondim.
* * *
Sanbo’sa sening ko’nglung gar istasa, andoq qil,
Sanbo’sa kerak bo’lsa, san bo’sa inoyat k’il.
* * *
Qutulmoq firoqingdin oson emas,
Etishmak visolingg’a imkon emas.
* * *
Darding o’lsa, ilojni netayin?
Sensizin taxtu tojni netayin?
* * *
Mehrubon istab, baloi bevafog’a uchradim,
Bevafo ermish, Xudoyim, ne balog’a uchradim?
* * *
Bo’ldum yana oshufta, devona dag’i bormen,
Go’yoki bu fursatta oshiq bo’lub o’xshormen.
* * *
Koshki el birla ul mahvash hikoyat qilmasa,
Yo hikoyat qilg’anini el rivoyat qilmasa.
* * *
Ko’nglum visolidin xushu ko’zumda nurdur,
Ko’z ravshani, ko’ngul xushi Abdushukurdur.
* * *
Bo’lmadi hargiz, netay, ul bevafo yorim mening,
Gar menga yor o’lsa ul, bo’lg’ay Xudo yorim mening.
* * *
Yorning ag’yorg’a meh-ru vafosin angladim,
Notavon ko’nglumga ham javru jafosin angladim.
* * *
Ne osig’ ishk’ aro man’ aylamak oxu fig’onimni
Ki, men barbod bermishmen bu yo’lda xonumonimni.
* * *
Sengakim, arzi holimni ado men notavon k’ildim,
Muborak xotiringg’a noxush-ar kelsa, yomon k’ildim.
* * *
Mushtoqdurur xasta ko’ngul vaslinga bisyor,
Yorim kecha kelgilki, xabar topmasun ag’yor.
* * *
Eyki, la’li jonfizoing nuqlu maydin yaxshidur,
Kelgil ushbu kecha, yuz ko’rsatki, oydin yaxshidur.
* * *
Kelki, onda furk’atingdin dog’i hirmon k’olmasun,
Qolmasun g’amda ko’ngul, ko’nglumda armon k’olmasun.
* * *
Ishqing mayidin, ey jonkim, mastu bexabarmen,
Gohi o’zumda yo’qmen, gohi o’zumda bormen.
* * *
Ko’zum yorug’lug’iyu xasta ko’nglum xushlig’i sensen,
Badanda jonsenu jonning dag’i dilkashlig’i sensen.

Mavzuga doir:
 Zahiriddin Mahammad Boburning hayoti va ijodiga bag’ishlangan tadbir senariylar yuklab oling

Borida

Ne ko’ray to’bini qaddi xushxiroming borida,
Ne qilay sunbulni xatti mushfoming borida.

Kim Xizr suyin og’izlag’ay labingning qoshida,
Kim Masih alfozidin degay kaloming borida.

Oshiqingni davlatin vasling bila qil muhtaram,
Husn ahli ichra muncha ehtiroming borida.

Bizdin ayru doim el birla icharsen bodani,
Bizni ham gohe sog’in shurbi mudoming borida.

Ey ko’ngul, gar g’ayr so’zi zahri qotildur, ne g’am,
Lablaridin sharbati yuhi-il izoming borida.

Tarki nomus aylabon badnom bo’lg’il ishq aro,
Kim seni oshiq degay nomusu noming borida.

Bobur ul gul ko’yida bulbul kibi topting maqom,
Bir navoye rost qil mundoq maqoming borida.

Tishing dur

Tishing dur, labing marjon, xading gul, xating rayhon,
Yuzung xur, soching anbar, so’zung mul, menging meynon.
Meynon menging, so’zing mul, anbar soching, yuzung xur,
Rayhon xating, xading gul, marjon labing, tishing dur.

Tafohur ko’zum, ko’nglum qilurlar magar bordur,
Ko’zunga ko’ngul vola, yuzunga ko’zum hayron.
Hayron ko’zum yuzunga, vola ko’ngul ko’zunga,
Bordur magar, qilurlar ko’nglum, ko’zum tafohur.

Tafakkur necha qilsam topilmas sening misling,
Pariydek seni ko’rdum emassen magan inson.
Inson magar emassen, ko’rdum seni pariydek,
Misling sening topilmas qilsam necha tafakkur.

Balodur manga hajring, davodur manga vasling,
Itobing manga ofat, hadising manga darmon.
Darmon manga hadising, ofat manga itobing,
Vasling manda davodur, hajring manga balodur.

Chu Bobur sanga quldur nazar qil anga zinhor,
Topilmas yana bir qul aningdek sanga, ey jon.
Ey jon sanga aningdek, bir qul yana topilmas,
Zinhor anga nazar qil, quldur sanga chu Bobur.